Normalnym tokiem życia ludzkiego jest śmierć. Śmierć najbliższych to nie tylko żałoba lecz również kwestie związane z prawem spadkowym. Niestety nie zawsze się zdarza, by spadkodawca zostawił swoim spadkobiercom majątek. Często spadek obciążony jest długami spadkodawcy, co przy braku wiedzy na temat spadkobrania może skończyć się katastrofą dla potencjalnych spadkobierców.

Prawo spadkowe wyróżnia dwa rodzaje spadkobrania – ustawowe lub testamentowe. Spadkobranie testamentowe odbywa się na podstawie testamentu. Dokument ten określa bowiem, jakie składnik majątku spadkodawcy zostaną przyznane poszczególnym spadkobiercom.

Przy spadkobraniu ustawowym, mającym miejsce zawsze wtedy, gdy nie został sporządzony testament, mamy do czynienia z tzw. kręgami spadkobrania. Kręgi te wskazują, kto jest uprawniony do spadkobrania po spadkodawcy. W pierwszym kręgu powołani do dziedziczenia są małżonek spadkodawcy i jego dzieci. Dziedziczą oni w częściach równych, przy czym małżonek nie może przypadać część mniejsza niż 1/4 spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) udział przypadający temu dziecku przypada wnukom spadkodawcy pochodzącym od nieżyjącego dziecka spadkodawcy.

Jeżeli spadkodawca nie miał dzieci, do spadku powołani zostają małżonek i rodzice spadkodawcy. Udział rodziców w spadku wynosi po 1/4 części spadku. Jeżeli spadkodawca nie miał małżonka, całość spadku przypada rodzicom. Jeżeli zaś jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, część przypadająca tej osobie jest dziedziczona przez rodzeństwo spadkodawcy lub jego zstępnym.

Dalsze kręgi spadkowe określone są w art. 933 k.c. i następne.

Spadkobierca może przyjąć spadek w całości, z dobrodziejstwem inwentarza lub spadek odrzucić. Przyjęcie spadku wprost oznacza, że spadkodawca dziedziczy spadek (lub przypadający mu udział) w całości tj. wraz z aktywami i pasywami, a więc długami spadkodawcy. W przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca odpowiada za długi spadkodawcy do wysokości wartości spadku. Inaczej mówiąc, spadkobierca spłaca dług majątkiem swoim jak i dziedziczonym, ale do wysokości majątku dziedziczonego.

Odrzucenie spadku oznacza nic więcej jak jego nie przyjęcie. W tym wypadku  nie dziedziczy się niczego. Częstym błędem spadkobierców, którzy muszą stanąć przed dylematem spadkobrania, jest nieprzyjęcie spadku po spadkodawcy bankrucie (przy dziedziczeniu ustawowym) z uwagi na pozostawienie przez niego ogromnych długów i zapomnienie o tym, że jeżeli odrzucają spadek, ich dzieci wchodzą na ich miejsce.

Czas potrzebny na złożenie oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Oznacza to, że początek terminu może być różny w zależności od okoliczności.

• spadkobierca ustawowy, który wie, że nie istnieje testament – data śmierci spadkodawcy, lub data w której się o niej dowiedział;

• spadkobierca testamentowy – data ogłoszenia testamentu – chyba, że wiedział o swoim powołaniu – wówczas data śmierci spadkodawcy;

• spadkobierca ustawowy, po obaleniu, lub stwierdzeniu nieważności testamentu – dzień w którym się o tym dowiedział.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa się przed notariuszem lub w sądzie. W przypadku, gdy konieczne jest złożenie oświadczenia w imieniu małoletnich dzieci, należy wystąpić do sądu rodzinnego z wnioskiem o zezwolenie złożenia danego oświadczenia w imieniu małoletnich.